CLASE MAXISTRAL JOSÉ MANUEL LÓPEZ

José Manuel López fálanos de John Huston

 

16 Decembro | 16:30h | Teatro Principal

.

Na súa última película John Huston filmou unha elexía polo tempo ido; ou utilizando un termo da tradición do país que lle outorgou a cidadanía en 1964, a súa adorada Irlanda, unha balada sobre o pouso e o paso do tempo con alento de epitafio. Un hálito melancólico que, ao contrario que noutras películas últimas, Huston abrazou conscientemente pois cando a filmou estaba gravemente enfermo. Para a súa despedida convoca entón a Os mortos de James Joyce e, nun acto fermoso de filiación  fílmica, converte á súa filla Anjelica en Gretta  Conroy, a muller que escoita unha música atormentada que lle traen —como as chamaría Terence  Davies— as voces distantes dos mortos. Distant Voices, Still Lives: voces distantes e naturezas mortas no caserón das señoritas Morkan en Dublín. É o día Epifanía de 1904. Ese día, Dublín era unha festa. Entre os invitados da parella de anciás está Gabriel  Conroy, sobriño das anfitrioas e esposo de Gretta. Todo transcorre de maneira tranquila nesta película aparentemente desposuída de todo acontecemento que se detén nas conversacións dos comensais, a sucesión de bailes e viandas, os recitais poéticos e musicais… Pero algo baixo a súa superficie trata de manifestarse. Un calmo tremor, unha inquietude sísmica. Ese algo é, por suposto, o pasado. Un vello amor de mocidade, nunca esquecido, que para Gretta foi o gran what if, que tería pasado se ese mozo ao que e que lle amaba non morrese. Michael Furey, ese era o seu nome, e a furia do seu recordo asalta a Gretta nunha vella cantiga que el adoitaba cantar baixo a súa xanela, A moza de  Aughrim, que se interpreta esa noite de Epifanía na gran casa das señoritas Morkan. Cántaa un vivo, pero é a voz dun morto. O seu marido asiste entón, turbado, á transfiguración da súa muller convertida polo amor nunha icona sacra. E ese será o detonante do fin do mundo. O fin do mundo de Gabriel, desde logo, que descobre que nunca compartiu coa súa muller un amor como o que ela compartiu brevemente con aquel mozo; pero tamén o fin do mundo, sen máis, pois o tempo pasa, sempre pasa e cae como a neve sobre esa Irlanda na que todos, desde as súas dúas anciás tías a el mesmo, imonos convertendo en sombras. Como o propio John Huston cando filma ese epílogo imperecedoiro. E eu, tan pasaxeiro como eles apagándome no seu mundo gris, como todo o que me rodea, escribiu Joyce e pronunciou Gabriel. Ata entón, ata o último fundido a negro do mundo, Dublineses será a película que sobrevivirá a todas as películas e Os mortos o relato que sobrevivirá a todos os relatos.


José Manuel López é fundador da seminal revista de cinema Tren de sombras,  parte do consello de redación de Caimán Cuadernos de Cine, coordinador e colaborador en diversas publicacións, López posúe una ampla experiencia como crítico e docente, ditando cursos e conferencias en espazos como o Master LAV, ESCAC, CGAI ou o Festival de Málaga.